Er wordt vaak gedacht dat “alcohol” in cosmetica niet bepaald vriendelijk is voor onze huid. Je leest ook regelmatig dat alcohol kan uitdrogen en irritatie kan veroorzaken. Toch valt het op dat alcohol een veelvoorkomend ingrediënt is in diverse cosmetische producten, en soms best wel hoog in de ingrediëntenlijst staat. Maar wat is nu eigenlijk het verhaal achter alcohol in huidverzorging?
Niet alle soorten alcohol zijn slecht
In de wereld van cosmetica wordt vaak gesproken over ‘goede’ en ‘slechte’ alcohol, ook wel bekend als ‘zachte’ en ‘harde’ alcohol. De zachte alcoholen, zoals Cetyl alcohol, Stearyl alcohol en Cetearyl alcohol, worden meestal gewonnen uit plantaardige vetten zoals kokos- of palmolie, maar kunnen ook synthetisch worden geproduceerd. Deze alcoholen hebben elk hun eigen functies, zoals stabilisatie, verdikking en emulgeren, en staan bekend om hun hydraterende en verzachtende eigenschappen op de huid.
Het is bijna onmogelijk om huidverzorging zonder alcohol voor te stellen.
Hoewel deze ‘zachte’ alcoholen over het algemeen goed worden verdragen in cosmetica, kunnen ze in 100% pure vorm wel irritaties veroorzaken.
Naast de “zachte”alcohol, is er ook de “harde” variant. Ethanol, ook wel ethyl alcohol genoemd, en het afgeleide methanol of gedenatureerde alcohol (alcohol denat), dit zijn vormen van alcohol waar iets aan toegevoegd is waardoor ze ongeschikt worden gemaakt voor consumptie.
Alcohol werkt bacteriedodend en zal dus de ook houdbaarheid van product verlengen.
Ethanol heeft diverse functies in cosmetica, maar wordt voornamelijk gebruikt als oplosmiddel in lage concentraties en is het meest gebruikte extractiemiddel voor natuurlijke extracten. Aan de andere kant heeft alcohol in concentraties van meer dan 10 procent antimicrobiële eigenschappen, wat betekent dat het conserveermiddelen kan vervangen. In vergelijking met de conserveermiddelen die zijn toegestaan in het Cosmetic Decree (EU Cosmetic regulation) zal alcohol geen allergieën veroorzaken.
Vaak wordt beweerd dat ethanol uitdrogend werkt, wat klopt voor de ethanol die we drinken. Op de huid heeft ethanol echter vooral een ontvettend effect in plaats van vocht onttrekkend. Er is ook onderzoek naar dit onderwerp gedaan. In de bekende studie van J. Röding en M. Ghyezy werd specifiek onderzocht of de toegevoegde alcohol aan liposomenproducten, om het product goed vloeibaar te maken, een negatief effect heeft op de huidvochtigheid. Het bleek echter geen enkel effect te hebben. Sterker nog, “ondanks” de aanwezigheid van alcohol verdubbelde de liposomenproducten de huidvochtigheid.
Het idee dat alcohol in een crème de huid zou uitdrogen, is echt een misvatting.
In deze producten gaat het immers om kleine hoeveelheden die dienen als oplosmiddel, om het geheel niet te vet of kleverig te maken.
Producten als reiniging- en gezichtstonics met meer dan 20 procent ethanol kunnen echter problemen veroorzaken door interactie met emulgatoren, wat kan leiden tot barrièreproblemen zoals een droge huid.
Na een analyse van wetenschappelijk onderzoek op dit gebied kunnen we momenteel concluderen dat ethanol veilig is, vooral in crèmes. Maar bij dagelijks gebruik van gezichtsreinigers kan het een te sterk ontvettend effect hebben, wat op lange termijn tot huidbeschadiging kan leiden.